Τις τελευταίες μέρες έχουν βγει στην δημοσιότητα δηλώσεις αθλητών σχετικά με την αυστηρή διατροφή που πρέπει να ακολουθεί ένας πρωταθλητής σε αθλήματα που έχουν άμεση σχέση με το βάρος. Το θέμα δεν είναι καινούριο. Οι αθλητές συνηθίζουν να χρησιμοποιούν ανθυγιεινές μεθόδους ελέγχου του βάρους τους εδώ και πολλά χρόνια. Όμως, ποτέ άλλοτε δεν είχε ακουστεί τόσο έντονα το θέμα, ίσως γιατί μεταξύ άλλων όλοι θέλουμε να θεωρούμε τους αθλητές τέλειους και άτρωτους.
Το ότι καταφέρνουν κάτι που δεν μπορούμε να καταφέρουμε οι υπόλοιποι μέσω των αθλητικών τους διακρίσεων, μας κάνει να πιστεύουμε ότι επίσης καταφέρνουν με μαγικό τρόπο να διατηρούν τα κιλά τους τρώγοντας ότι να ναι ή ότι δεν αρρωσταίνουν, δεν κουράζονται και δεν επιθυμούν απλά να κάτσουν μια μέρα στο κρεβάτι τους.
Οι πρωταθλητές δεν είναι υπεράνθρωποι, κουράζονται, καταπονούνται, υποφέρουν. Για να καταφέρουν τα μεγάλα επιτεύγματα για τα οποία τους θαυμάζουμε έχουν 100 άσχημες στιγμές και 1 καλή. Βασανίζονται σωματικά, ψυχολογικά και πνευματικά, και πολλές φορές η μόνη τους επιβράβευση είναι μια θέση στο βάθρο που τις περισσότερες φορές δεν συνοδεύεται καν από χρηματικά έπαθλα ή άλλες διευκολύνσεις, απλά από την ικανοποίηση του να είσαι ο πρώτος!
Ένα από τα «βασανιστήρια» που οι περισσότεροι αθλητές υποβάλλονται είναι ο έλεγχος της διατροφής και του βάρους τους. Αυτό είναι περισσότερο έντονο σε αθλήματα όπου το χαμηλό βάρος είναι απαιτούμενο, είτε για την καλύτερη εκτέλεση των ασκήσεων είτε απλά για την αισθητική του αθλήματος, όπως η ενόργανη και η ρυθμική γυμναστική, οι καταδύσεις, η συγχρονισμένη κολύμβηση, το καλλιτεχνικό πατινάζ. Επίσης είναι πολύ έντονο και στα αθλήματα όπου υπάρχουν κατηγορίες βάρους, οι αθλητές ζυγίζονται πριν τον αγώνα και κατατάσσονται σε κατηγορίες με τον ελαφρύτερο να έχει πλεονεκτική θέση (όπως άρση βαρών, πάλη, τζούντο κλπ).
Η πλειονότητα των αθλητών υψηλού επιπέδου των παραπάνω αθλημάτων ζυγίζονται ακόμα και δεκάδες φορές την ημέρα, κάνοντας τη ζυγαριά δείκτη των αθλητικών τους επιδόσεων και αποδίδοντας την καλή ή κακή επίδοση στο βάρος. Κάτι τέτοιο ξέρουμε πως δεν ισχύει, καθώς το βάρος είναι ένα απλό νούμερο που δεν αξιολογεί την φυσική κατάσταση και τις ικανότητες του ατόμου. Αυξομειώσεις ακόμα και 2-3 κιλών μπορεί να οφείλονται σε κατακράτηση ή μεγάλη απώλεια υγρών, που είναι πολύ συχνά φαινόμενα στους αθλητές λόγω της έντονης εφίδρωσης. Τα ποσοστά λίπους και μυϊκού ιστού που έχουν επίδραση στην αθλητική απόδοση, δεν αλλάζουν σε τόσο σύντομα χρονικά διαστήματα, αλλά απαιτούνται μέρες ή και εβδομάδες αλλαγών στην διατροφή και την άσκηση προκειμένου κάποιος να πάρει ή να χάσει 1 κιλό μυών ή λίπους. Επομένως, οι αλλαγές που βλέπουν οι αθλητές με τα καθημερινά συχνά ζυγίσματα είναι απλά αλλαγές στα υγρά του σώματος. Κι όμως, ακόμα και μικρές μεταβολές του βάρους (π.χ. 100γρ) επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογία τους, και αυτό είναι κάτι που πράγματι μπορεί να επηρεάσει την αθλητική απόδοση.
Οι συνεχείς αλλαγές που βλέπουν οι αθλητές στην ζυγαριά έχουν ως αποτέλεσμα να υποβάλλονται σε έναν αέναο αγώνα με το φαγητό, ζώντας σε έναν φαύλο κύκλο στέρησης, ζυγίσματος και σωματικής καταπόνησης. Αθλητές που προπονούνται 8-10 ώρες την ημέρα μπορεί να τρέφονται μόνο με λαχανικά και γιαούρτι για μέρες ή να τρώνε μόνο άπαχο ψητό κρέας. Αθλητές που πρέπει να ζυγιστούν πριν τον αγώνα μπορεί να αποφεύγουν την κατανάλωση υγρών για μέρες ή και εβδομάδες προκειμένου να αφυδατωθούν και η ζυγαριά να δείχνει χαμηλότερο βάρος. Άλλοι κλείνονται στις σάουνες ή τρέχουν σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος φορώντας αντιανεμικές φόρμες για να πετύχουν απώλεια βάρους (υγρών) μέσω της εφίδρωσης. Όταν οι σωματικές και ψυχικές αντιστάσεις σπάσουν το άτομο θα καταφύγει σε κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής χάνοντας τον έλεγχο, κάνοντας δηλαδή ένα βουλιμικό επεισόδιο, και συχνά μετά θα επιλέξει να αποβάλλει την τροφή μέσω εμετού, χρήσης καθαρτικών ή πολύωρης αερόβιας άσκησης.
Ποιο είναι το αποτέλεσμα των ανωτέρω; Λίγα γραμμάρια λιγότερα στη ζυγαριά, τα οποία το άτομο θα ξαναπάρει μόλις φάει κανονικά ή πιει νερό.Αφυδάτωση, καταπόνηση των μυών και του σκελετού, κατάγματα, σοβαροί τραυματισμοί, οστεοπενία και οστεοπόρωση, κούραση και αδυναμία κατά τη προπόνηση, ζαλάδες, λιποθυμία, κακή ψυχολογία, εμφάνιση σοβαρών διατροφικών διαταραχών. Αυτό είναι το πραγματικό αποτέλεσμα στο οποίο οδηγείται ο αθλητής που χρησιμοποιεί ανθυγιεινές μεθόδους ελέγχου του βάρους του.
Ναι, αλλά κάποιοι τα καταφέρνουν και τελικά γίνονται πρωταθλητές. Μήπως τελικά αξίζει όλο αυτό, θα αναρωτηθεί κάποιος; Καταρχήν, πρέπει να σκεφτούμε ότι από τους 1000 αθλητές που θα εφαρμόσουν τα ανωτέρω, μόνο ελάχιστοι θα καταφέρουν να γίνουν πρωταθλητές με σημαντικές διακρίσεις, οι υπόλοιποι θα είναι απλά «κατεστραμμένα σώματα», που αναγκάστηκαν να σταματήσουν τον αθλητισμό λόγω σοβαρού τραυματισμού (που μάλλον οφείλεται στις ανωτέρω πρακτικές!). Μάλιστα, αυτοί που θα τα καταφέρουν μπορεί να τα καταφέρουν σε κάποια περίοδο που έχουν υποστήριξη στο θέμα της διατροφής και του έλεγχου του βάρους τους. Ή απλά μπορεί να είναι πιο δυνατοί, με περισσότερες αντοχές και υπομονή. Αλλά τελικά, ακόμα και όταν τα καταφέρουν πάντα κουβαλούν τα προβλήματα διατροφής και βάρους που απέκτησαν και ίσως γίνουν καλά μόνο μετά από εξειδικευμένη θεραπεία.
Η ουσία του θέματος είναι ότι όλες αυτές οι πρακτικές, όλες αυτές οι θυσίες είναι απλά άχρηστες! Οι αθλητές αυτοί θα μπορούσαν να τα καταφέρουν ακόμα καλύτερα, να αποφύγουν όλους τους τραυματισμούς και τα προβλήματα υγείας, να ελέγχουν το βάρος τους και να είναι δυνατοί ψυχολογικά, αν ακολουθούσαν προγράμματα διατροφής κατάλληλα για το άθλημα τους. Στις ισχυρές χώρες του παγκόσμιου αθλητισμού (όπως τις ΗΠΑ) οι αθλητές πλέον δεν αποφασίζουν μόνοι τους τι διατροφή θα ακολουθήσουν ούτε λαμβάνουν λανθασμένες οδηγίες διατροφής από τους προπονητές τους. Έχουν εξατομικευμένη διατροφική παρακολούθηση από εξειδικευμένους διαιτολόγους. Μάλιστα, πολλές αθλήτριες της γυμναστικής αποβάλλονται από την αγωνιστική ομάδα όταν υπάρχει ακόμα και η παραμικρή υποψία εφαρμογής λανθασμένων τεχνικών διαχείρισης του βάρους (π.χ. εμετός).
Δυστυχώς στην Ελλάδα, δεν υπάρχει καμία διατροφική παρακολούθηση των αθλητών υψηλού επιπέδου, ούτε και ψυχολογική υποστήριξη που θα ήταν απαραίτητη για τη διαχείριση όλου αυτού του ψυχολογικού στρες που βιώνουν. Τις περισσότερες φορές ακολουθούν απλά τις κοινές πεποιθήσεις σε σχέση με τη διατροφή ή τις λανθασμένες τεχνικές που προτείνουν οι γυμναστές τους (οι οποίοι και δεν έχουν καμία εκπαίδευση στο θέμα της διατροφής, εκτός κι αν έχουν ασχοληθεί οι ίδιοι προσωπικά). Έτσι, οι αθλητές μας είναι απλά άτυχοι! Μια ατυχία που μπορεί να τους κοστίσει όχι μόνο στην αθλητική τους απόδοση αλλά και στην ίδια τους την υγεία.
Δεν λέμε όχι στον πρωταθλητισμό! Λέμε όχι στην έλλειψη εκπαίδευσης, στην έλλειψη εξειδικευμένης βοήθειας και στην εφαρμογή τεχνικών που κάνουν τους πρωταθλητές μας να μισήσουν τον πρωταθλητισμό!
Πηγή: diatrofi.gr